Formula Empirik

Formula empirik sesuatu sebatian ialah formula kimia yang menunjukkan nisbah paling ringkas bilangan atom tiap-tiap unsur yang terdapat dalam sebatian itu.
Perkataan empirik bermakna maklumat diperolehi daripada pemerhatian, eksperimen atau pengalaman.

Contoh:

Bahan Kimia	Formula Molekul	Formula Empirik
Glukosa	C₆H₁₂O₆	CH₂O
Air	H₂O	H₂O
Karbon Dioksida	CO₂	CO₂
Benzena	C₆H₆	CH
Butana	C₄H₈	CH₂

Mencari Formula Empirik

Formula empirik suatu sebatian dapat ditentukan dengan mengikut langkah-langkah berikut:
Langkah 1: Mula-mula, tentukan jisim atau peratus komposisi mengikut jisim setiap unsur yang berpadu.
Langkah 2: Kemudian tukarkan unit jisim dalam gram kepada mol atom.
Langkah 3: Seterusnya, hitungkan nisbah yang paling ringkas bagi bilangan mol atom setiap unsur yang telah bergabung.
Langkah 4: Berdasarkan langkah 3, formula empirik sebatian itu ditulis.

Contoh:
Dalam satu tindak balas kimia, 4.23g ferum bertindak sepenuhnya dengan 1.80g gas oksigen, menghasilkan satu besi oksida. Tentukan formula empirik besi oksida itu. [Jisim atom relatif: Ferum = 56; Oksigen = 16]Contoh:

Unsur	Fe	O
Jisim	4.23g	1.80g
Bilangan mol	$\frac{4.23}{56} = 0.0755$	$\frac{1.80}{16} = 0.1125$
Nisbah ringkas	$\frac{0.0755}{0.0755} = 1$	$\frac{0.1125}{0.0755} = 1.5$
Nisbah dalam nombor bulat	2	3

Formula empirik ferum oksida itu = Fe₂O₃

Tentukan formula empirik sebatian yang mempunyai peratus komposisi Mg: 20.2%, S: 26.6%, O: 53.2%. [Jisim atom relatif: Mg = 24; S = 32; O = 16]

Jawapan

Unsur	Mg	S	O
Peratus	20.2%	26.6%	53.2%
Jisim dalam 100g	20.2g	26.6g	53.2g
Bilangan mol	$\begin{array}{l} \frac{20.2}{24} \\ = 0.8417 mol \end{array}$	$\begin{array}{l} \frac{26.6}{32} \\ = 0.8313 mol \end{array}$	$\begin{array}{l} \frac{53.2}{16} \\ = 3.325 mol \end{array}$
Nisbah ringkas	$\begin{array}{l} \frac{0.8417}{0.8313} \\ = 1 \end{array}$	$\begin{array}{l} \frac{0.8313}{0.8313} \\ = 1 \end{array}$	$\begin{array}{l} \frac{3.325}{0.8313} \\ = 4 \end{array}$

Formula empirik sebatian ini ialah MgSO₄

Daripada satu eksperimen, saintis mendapati satu hidrokarbon mengandungi 85.7% karbon (merujuk kepada jisim). Cari formula empirik hidrocarbon itu. [Jisim atom relatif: Karbon = 12; Hidrogen = 1]Jawapan:

Unsur	C	H
Peratus	$85.7 %$	$14.3 %$
Jisim dalam 100g	$85.7g$	$14.3g$
Bilangan mol	$\frac{85.7}{12} = 7.142 m o l$	$\frac{14.3}{1} = 14.3 m o l$
Nisbah ringkas	$\frac{7.142}{7.142} = 1$	$\frac{14.3}{7.142} = 2$

Formula empirik hidrokarbon itu = CH₂

Formula Empirik

Mencari Formula Empirik

Leave a Comment Cancel reply